Is dit WK wel een WK? (Rust- en reisdag)

Insiders wisten het al langer, er ontbreken heel wat topspelers op het WK jeugdschaak 2015 in Halkidiki. Ik heb eens alle deelnemerslijsten van dit WK samen met de FIDE wereldranglijst van oktober gedownload en samen in een database gestopt en vervolgens daar een aantal vragen op afgevuurd.

Het resultaat is te zien in onderstaande vijf tabellen. De insteek is steeds geweest hoeveel van de schakers en schaaksters uit de wereldtop deelnemen aan dit jeugd WK. In de eerste drie overzichten, respectievelijk voor de top 5, top 10 en top 50 van de wereld, zijn de antwoorden op die vraag ondergebracht in de gebruikelijk leeftijdscategorieën. Deze categorieën bevatten zoals bekend steeds twee geboortejaren waar deze ranglijsten dus geen onderscheid tussen maken (b.v. de U12 bevat de geboortejaren 2003 en 2004 welke hier onder één noemer worden geschaard, een beoordeling per geboortejaar zou nog nauwkeuriger zijn maar is hier met het oog op de overzichtelijkheid achterwege gelaten). Ook zijn de staatjes niet opgemaakt voor de aparte jongens- en meisjescategorieën. De jongens en meisjes zijn met opzet samengenomen. Door steeds het aantal meisjes aan te geven dat deel uitmaakt van de genoemde aantallen verkrijgt men een beeld van 'waar de meisjes staan' in het door mannen gedomineerde schaken.

De uitkomst is helder: ruim meer dan de helft van de wereldjeugdtop is niet aanwezig op dit WK. In de groepen U10 en U12 is de opkomst nog het best. Een beeld dat overeenkomt met het jeugdschaken in Nederland. Het zijn de enige van de 6 groepen waarin de wereldtop in meerderheid present is. Cijfers over de U08 zijn per definitie ietwat hachelijk. Vanaf de U14 begint de interesse voor het WK in sterk oplopende mate te dalen. Hoe beter en ouder hoe minder de deelname aan een jeugd WK. De volgende cijfers zijn hiervan een extra illustratie: van de 17 GM's (Grootmeesters) in de wereld t/m 18 jaar doen er op dit toernooi slechts 2 mee! Van de 50 IM's (Internationale meesters) zijn het er 23.

De oorzaak hiervan? Voor de absolute wereldtop van de jeugd is dit WK minder interessant. Zij hebben hun ogen al volledig gericht op competitie met de volwassen schaaktop en velen van hen zijn misschien wel bezig met dat ene doel: hoe ooit de absolute wereldtop te bereiken of zelfs het aller- allerhoogste, de titel van echte wereldkampioen. Op dit toernooi is er voor hen weinig te winnen, des te meer te verliezen. Een deel van hen, waaronder twee Nederlanders, heeft in september trouwens wel deelgenomen aan het WK U20 (een apart wereldkampioenschap voor alle jeugd t/m 20 jaar) in het Russische Khanty Mansiysk waarvan hier de eindstand is te zien.

Een interessante tabel is de vierde. Het geeft van de top 50 spelers uit alle leeftijdscategorieën tezamen een verdeling per land aan: dus het aantal jeugdspelers uit de wereldtop 50, het aantal meisjes daarin en het aantal deelnemers ervan aan dit WK. Mij vielen in de top 10 de landen Iran en Mongolië vooral op. Een tweede verrassing: Nederland blijkt koploper in het thuislaten van zijn toppers op een jeugd WK. Geen van de 5 wereldtop 50 spelers die Nederland rijk is speelt in Griekenland het WK!

Het vijfde en laatste tabelletje is een kleine toegift. Het is een lijstje met de beste schaakfamilies van de wereld. U mag drie keer raden welke hier als winnaar uit de bus komt.

Noot 1: Dit artikel heeft uitsluitend interessante en curieuze getallen boven water willen halen. Het verbindt daar geen waardeoordeel aan.

Noot 2: De ratings in dit artikel zijn van de FIDE lijst van oktober. Per 1 november zijn de ratings uiteraard weer bijgewerkt (hetgeen de verschillen verklaart tussen de hier genoemde ratings en die op huidige FIDE pagina's).

Tabel 1: Statistieken top 5 van de wereldranglijst per leeftijdscategorie:

Top	Groep	Meisjes	Aanwezig	Afwezig	Bijzonderheden
5	U08		2	3
5	U10		5		Compleet op dit WK
5	U12		5		Compleet op dit WK
5	U14		1	4
5	U16		1	4	3. Jorden van Foreest (Ned) 2548, niet op dit WK
5	U18			5	Complete top 5 niet op dit WK!
	Totaal		14	16

Bijzonderheden U16:
No 1.Yi Wei (China) 2734, niet op dit WK. Wei, een rijzende ster, staat op nummer 24 van de wereldranglijst en mag zich met zijn rating in de 2700 range rekenen tot de wereldschaakelite.
No 2. Samuel Sevian (USA) 2556, niet op dit WK (vorig jaar in B-groep Tata Steel)

Bijzonderheden U18:
No 1. Vladislav Artemiev (Rus) 2675, niet op dit WK
No 2. Jan-Krzysztof Duda (Pol) 2658, niet op dit WK, gedeeld 1-e WK U20 2015
No 3. Matthias Bluebaum (Dui) 2588, niet op dit WK, 3-e WK U20 2015, sinds dit jaar spelend voor de club Sissa uit Groningen
No 4. Alexander Donchenko (Dui) 2577, niet op dit WK, winnaar Schaakfestival Groningen 2014
No 5. Dennis Wagner (Dui) 2575, niet op dit WK

Jorden doet uitstekend mee in dit geweld, hoewel de concurrentie moordend is. Het gat van meer dan 150 punten met de even oude Yi Wei is anderzijds aanzienlijk. En al zal dat in absolute zin minder worden, het toont welk een gruwelijke opgave het is om ook maar enigszins in de buurt van de wereld top 20 te geraken.

Voor de beeldvorming: De rating van de no 1 van de wereldranglijst en wereldkampioen Magnus Carlsen (Nor) is 2850, die van no 2 Hikaru Nakamura (USA) 2816. Bijna onmenselijk te noemen.

Tabel 2: Statistieken top 10 van de wereldranglijst per leeftijdscategorie:

Top	Groep	Meisjes	Aanwezig	Afwezig	Bijzonderheden
10	U08	1	3	7	6. Ramila Vagoohian (Iran), 1741, niet op WK
10	U10		8	2
10	U12		7	3
10	U14		4	6
10	U16		1	9	Slechts één van de top 10 op dit WK
10	U18		1	9	Slechts één van de top 10 op dit WK
	Totaal	1	24	36

De achtjarige Iraneese Vagoohian is met een zesde plaats in haar leeftijdsgroep relatief de best geklasseerde vrouwelijke schaker in de wereld. Voor wat het waard is: we mogen haar in één adem noemen met de Hongaarse Judith Polgar die in haar beste jaren (rating 2735) als enige vrouw ooit een top 10 notering in het grote wereldschaak behaalde.

Tabel 3: Statistieken top 50 van de wereldranglijst per leeftijdscategorie:

Top	Groep	Meisjes	Aanwezig	Afwezig	Nederlanders en meisjes
50	U08	7	19	31	24. Machteld van Foreest (Ned) 1592,  niet op WK 25. Ariana-Roxana Ciocan, (Rom) 1592, wel op WK 26. Han Yichen (Ned) 1588, niet op dit WK
50	U10	1	28	22	46. Anait Mkrtchian (Rus) 1880, niet op WK
50	U12	2	33	17	18. Bibisara Assaubayeva (Kaz) 2183, daar hebben we haar weer, natuurlijk wel op dit WK 26. Nurgyul Salimova (Bul) 2144, wel op dit WK
50	U14	2	19	31	21. Robby Kevlishvili (Ned), 2361, niet op WK 46. Lucas van Foreest (Ned) 2296, niet op WK
50	U16	2	19	31	30. Davaademberel Nomin-Erdene (Mon) 2424, niet op WK 48. Zhansaya Abdumalik (Kaz) 2390, niet op WK
50	U18	2	14	36	19. Goryachkina, Aleksandra  (Rus) 2480 niet op WK 41. Tingjie Lei (Chn) 2431 niet op WK
	Totaal	16	132	168

De Nederlandse Machteld van Foreest (niet op dit WK) had dus samen met de Roemeense Ciocaon (wel aanwezig) als eerste geplaatst geweest in de U08 Girls! Maar in slecht gezelschap bevindt ze zich niet. Van de beste 9 meisjes in de groepen U10 Girls t/m U18 Girls ontbreken er maar liefst 7. Alleen de twee U12 speelsters, natuurlijk onze Bibisara die - zoals eerder op dit blog vermeld - in de U18 deelneemt en haar concurrente Nurgyul Salimova (niet eens ver achter Bibi maar wel een jaar ouder) zijn van de partij.

En waar bevindt de helaas niet op dit WK aanwezige Anna Maja Kazarian in dit veld? Op de algemene wereldranglijst neemt zij met een rating van 2248 positie 204 in, bij de meisjes staat ze daarmee op plaats 12 (van haar geboortejaar 2000 resp. 87-e en 7-e), daarmee niet behorend tot deze lijst. Op het het WK zou ze als 5-e geplaatst geweest zijn.

En Eelke? Hoewel als 38-e geplaatst (rating 2048) op het WK in de U12 groep, staat hij als 68-e genoteerd op de wereldranglijst en is hij dus ook niet in bovenstaande tabel meegerekend. Overigens hebben zijn drie verliespartijen op het WK voor de rustdag tegen zijn gigantisch lager gerate tegenstanders hem maar liefst 94 punten gekost. Op de lijst van oktober keldert hij daarmee tot plaats 150. Zo snel kan het gaan!

Tabel 4: Statistieken top 50 wereldranglijst alle leeftijdscategorieën tezamen per land:

Rang	Land	In top 50	Meisjes	Aanwezig	Afwezig
1	Rusland	51	2	18	33
2	Verenigde Staten	26		11	15
3	India	20	1	6	14
4	Duitsland	14		5	9
5	Iran	13	1	6	7
6	Oekraïne	12		2	10
7	Hongarije	11	1	5	6
8	Mongolië	8	2	4	4
9	China	8	1	2	6
10	Armenië	7		5	2
11	Turkije	7		5	2
12	Azerbeidzjan	7		4	3
13	Slowakije	7		4	3
14	Spanje	6		6
15	Bulgarije	6	1	5	1
16	Kazachstan	6	2	4	2
17	Roemenië	6	1	4	2
18	Oezbekistan	6		4	2
19	Frankrijk	5		4	1
20	Italie	5		3	2
21	Servië	5		3	2
22	Nederland	5	1		5
23	Canada	4		2	2
24	Tsjechië	4		2	2
25	Israël	4		1	3
26	Polen	4		1	3
27	Wit-Rusland	3		3
28	Peru	3		1
29	Noorwegen	3		1
30	Columbia	3			3
31	Cuba	3			3
32	Singapore	3			3
33	België	2		2
34	Engeland	2		2
35	Australië	2		1	1
36	Oostenrijk	2		1	1
37	Denemarken	2		1	1
38	Vietnam	2		1	1
39	Indonesië	2			2
40	Kroatië	1	1	1

Zoals gezegd opvallende posities voor Iran (5) en Mongolië (8).

Nederland bezit de twijfelachtige eer als enig Europees land al hun schakers (5 stuks) uit de top 50 van de wereld thuis gelaten te hebben ... (Spanje geeft het betere voorbeeld, het mag zich winnaar in dit klassement noemen. Al hun 6 wereldtop 50 spelers schaken in Halkidiki hun partijen). Nederland plaatst zich daarmee in een rijtje met Columbia, Cuba, Singapore en Indonesië. Die landen kunnen als reden aanvoeren dat een reis naar Europa niet goedkoop is. Ook voor Nederland geldt hier een dergelijk excuus. De oplettende lezer heeft namelijk ontdekt (of wist het al) dat 3 van de 5 Nederlandse top 50 spelers telg zijn uit de familie Van Foreest. Met een begeleidende ouder erbij had een deelname aan het WK hun een slordige €5000 gekost.

Het was slechts een kleine handgreep om te bepalen of er nog meer families zijn met meer dan één lid in de top 50 van de verschillende leeftijdscategorieën. Dit was de uitslag.

Tabel 5: Statistieken top 50 wereldranglijst alle leeftijdscategorieën per familie:

Familie	Land	Aantal	Meisjes	Aanwezig	Afwezig
Van Foreest	Nederland	3	1		3
Kochetov	Rusland	2			2
Nasihat	Iran	2			2
Sindarov	Oezbekistan	2		2
Wagner	Duitsland	2			2
Wang	Verenigde Staten	2		2

Net als de Van Foreesten hebben ook de Kochetovs, de Nasihats en de Wagners voor dit WK bedankt. Alleen de Sindarovs en de Wangs (uit de USA) hebben besloten de familie-eer hoog te houden. Ervan uitgaande dat het allemaal inderdaad broertjes zijn, waarover niet eens zekerheid bestaat. Wat niets aan de uitslag verandert natuurlijk want over de eerste plaats in deze rangschikking is geen discussie mogelijk.

De laatste stap was om nu ook de top 50 van de U20 en de algemene top 50 van de wereld in het familie-onderzoek te betrekken. Plotseling kwamen er drie Chinese Wangs boven drijven waaronder Yue Wang (2724) en Hao Wang (2712), respectievelijk nummer 30 en 35 van de wereldranglijst, en de vrouwelijke Jue Wang  (2348). Dat zette het aantal Wangs dus op 5. Dat de Chinese Wangs en Amerikaanse Wangs van dezelfde familie zijn kunnen we gevoeglijk uitsluiten. Hetzelfde doen we voor het gemak maar even voor de Chinese tak, dit mogen ze bij huize Van Foreest nog even uitzoeken ...

Bij dezen is de familie Van Foreest uitgeroepen tot algemeen FIDE wereldkampioen schaakfamilies.