Als vader van Eelke volg ik het schaken van Eelke natuurlijk op de voet. Begonnen bij schaakclub Groningen, speelt Eelke alweer sinds ruim een jaar bij jeugdschaakclub de Paardensprong. Daar heeft hij de smaak weer goed te pakken gekregen. Kort voor de zomer ontdekken we bovendien de internet schaaksite Gameknot, waarop we beiden veelvuldig beginnen te spelen. Mede daardoor maakt Eelke in het nieuwe seizoen een bliksemstart met een fikse ratingsprong tot in de 1100 punten. In de laatste Grand Prix-toernooien mag hij soms al plaats nemen in de A-groep.
 |
| Samen met Eelke in voorbereiding op Groninger Kersttoernooi 2011 (Foto: Jorrit de Boer) |
Op één van die toernooien heb ik het met Anders, de vader van Jonas, over het spelen van schaakpartijen met officiële lengte. Jonas doet incidenteel al mee aan toernooien voor volwassenen, en ik denk dat Eelke misschien ook zover is dat hij dat eens kan uitproberen. Anders wijst mij op het Schaakfestival van Groningen, een groot, meerdaags schaaktoernooi voor grootmeester tot huisschaker dat traditioneel elk jaar rond de kerstdagen gehouden wordt.
Thuis kijk ik op de site en zie dat er naast het hoofdtoernooi, dat maar liefst 9 dagen in beslag neemt, ook een zogenaamd Compact toernooi georganiseerd wordt, precies tussen de kerstdagen en oud en nieuw in. Ik zie Jonas al op de deelnemerslijst staan. Voorzichtig laat ik Eelke de site zien en leg hem een en ander uit. Op vijf achtereenvolgende middagen een partij schaken die wel 3 of zelfs meer dan 4 uur kan duren. Hij lijkt er wel oren naar te hebben. Ik waarschuw hem voor de lengte van de partijen en ook dat hij misschien de meeste partijen, zoniet alle, zou kunnen verliezen. Vooralsnog lijkt het hem niet af te schrikken. Ik houd de site in de gaten en zie hoe de deelnemerslijst, die gesorteerd is op rating, gestaag groeit. Er lijken zich meer kinderen aan te melden met ratings rondom de 1000 punten en onderaan de lijst staan ook een aantal ratingloze deelnemers. Na een week is Eelke nog steeds gemotiveerd om mee te doen.
Het Groninger Kerst-schaaktoernooi ken ik trouwens uit een ver verleden. Ooit, meer dan 25 jaar geleden, heb ik er zelf een keer aan deelgenomen. Bijster goede herinneringen bewaar ik er niet aan. Dag aan dag 4 uur zwijgend achter een schaakbord tegenover een meestal even zwijgzame tegenstander, ergens onderin het toernooi, zeg maar: de bodem van de bodem, en dan na afloop op de fiets de spreekwoordelijke donkere dagen in richting huis. Natuurlijk, meestal met een droevige nederlaag op zak. Nee, erg vrolijk kon je daar toch niet van worden.
Ik was in die tijd enkele jaren lid van schaakclub Groningen. Schaken had ik als kind al geleerd, en bij vlagen speelde ik het spel tegen vrienden. Ik dacht dat het niet anders kon of met mijn aangeboren talent (...), wekelijkse oefening en wat extra studie, moest ik het op een echte schaakclub een heel eind kunnen schoppen. Helaas. Niet zelden verknoeide ik met blunders mijn met veel pijn en moeite opgebouwde stellingen. Ook een boekje met openingen bood geen soelaas. Of het nu e2-e4 was, of d2-d4: meer dan 3 zetten van een opening kon ik niet onthouden, daarna husselde ik de vele varianten steevast door elkaar. Nog even meende ik met het riskante en agressieve koningsgambiet, e4 en daarna f4, mijn natuurlijke stijl gevonden te hebben ... Tot ik snel ook daarmee van het bord geveegd werd.
De ratings van een Karpov en Timman waren natuurlijk onmenselijk hoog, en dat enkele topspelers van de club een rating hadden van wel 2000 kon ik uiteraard ook accepteren. Maar dat horden eenvoudige clubspelers moeiteloos een elo van 1500 of 1600 bereikten, en ik daar met een gapend en onoverbrugbaar gat van zo'n 300 punten van verwijderd was en bleef: dat werd me op zeker moment toch echt te veel. Een rating van laag in de 1300 bleek mijn absolute plafond. Meer zat er niet in. Het was niet anders. Ik hing het schaakbord definitief aan de wilgen en gaf mij op voor een bridgecursus.
Bridgen bleek trouwens ook een leuke denksport, gezellig en vergeleken met schaken toch een stuk socialer, je speelde op een avond niet slechts een partij, maar al snel 20 potjes tegen vele verschillende mensen, en vanwege een grotere geluksfactor kon je tegen betere spelers zomaar eens winnen. Bridge speel ik sinds die tijd wekelijks.
Passief volgde ik het schaken echter nog steeds en mijn ontzag voor het spel en zijn beoefenaars bleef onverminderd groot. Al die tijd beschouwde ik het schaken op de denkbeeldige denksportladder als ver verheven boven bridge. Dat bridgen mocht dan aardig zijn, stiekem bij mezelf noemde ik het - en op een schaaksite dus hardop - spottend een (denk)sport voor talentlozen. Nee, dan schaken! Geen twijfel mogelijk. Dat was het echte werk. (Zo hoor ik dan toch nog een beetje bij de schakers ... hoop ik ...).
Ik neem de deelnemerslijst nog eens in mij op, en kijk weer met speciale aandacht naar de onderkant ervan. Zou ik tegen hen niet hier en daar een puntje kunnen pakken? Moest ik het misschien toch nog een keer proberen? Heb ik niet eerder gefantaseerd dat het leuk zou zijn wanneer ik samen met Eelke eens in eenzelfde toernooi zou kunnen spelen? Ik besef dat dit daarvoor het uitgelezen moment is. Immers, sneller dan ik had verwacht moet ik erkennen dat Eelke in het schaken eigenlijk niet meer voor mij onder doet. In vluggertjes is hij mij tegenwoordig meestal zelfs de baas. En in een zelf georganiseerde "officiële" thuismatch over 4 rapid partijen won hij dit najaar al eens van mij met 2 1/2 tegen 1 1/2. Op de een of andere manier verbeeld ik me echter nog steeds dat als ik heel erg mijn best doe en alle tijd zou nemen, ik nog steeds de betere ben.
Hoe het ook zij, ik zie duidelijk in dat er nooit een betere gelegenheid is geweest mijn krachten te meten met die van Eelke dan nu op dit toernooi en ook dat zich in de toekomst nooit een betere gelegenheid meer zal voordoen. Immers, het lijkt zeker dat Eelke als zoon mij als vader over een jaar voorgoed voorbij gestreefd is. Ik zal deze verkozen uitdaging aan moeten nemen of ik wil of niet. Het is nu of nooit. Met het risico van een smadelijke 0 punten aan het eind. So be it!
Ik zeg tegen Eelke dat ik besloten heb om mee te doen. Hij lijkt er niet bijster van onder de indruk, maar maant mij slechts aan ons dan eindelijk eens aan te melden. Dat doe ik, zij het dat ik met de betaling wacht tot de laatste week. Maar dan is het ook definitief. En is er geen weg meer terug.
Zelfs de loting zal spannend zijn. Zal ik in een van de partijen gekoppeld worden aan Eelke? En daarnaast: zal ik hem voor kunnen blijven in de stand? Of is het wellicht beter mijn doel nu al bij te stellen? Dat wil zeggen: niet met 0 punten (evt. gedeeld) onderaan eindigen? In het Compact toernooi is het mogelijk op de eerste speeldag (die op tweede kerstdag valt) een bye te nemen. Je krijgt dan een half punt toegekend. Maar dat is mijn eer te na. Ik wil op eigen kracht de punten verdienen. Dus ook op tweede kerstdag moet er geschaakt worden.
Tot mijn genoegen zie ik dat de deelnemerslijst langer en langer wordt, en daarmee automatisch ook onderaan. Een enkel punt moet ik toch kunnen halen, zo houd ik mezelf voor. Blijven er 4 partijen over. Als ik erin slaag om slechts in één daarvan mijn beste schaak te spelen, heb ik er al 2. Dan nog een remise erbij en ik zit op 50%. Welja, nog even, en ik doe mee voor de prijzen!
Bij de nieuwe deelnemers ontwaar ik Ruben als derde Paardenspronger en de laatste week schuiven ook Niels en Martijn aan. Zonder andere kinderen van de club tekort te willen doen: praktisch de gehele Paardensprong top geeft hiermee dus acte de présence. Ik ga me erop verheugen. Wat zal mijn plaats zijn in dit Paardensprong geweld? Ik hoop van ganser harte een of meer van hen als tegenstander te treffen.
Nog een paar dagen en dan gaan we los. Zelfs als de nullen zich aaneen mochten rijgen, ligt het in mijn bedoeling elke dag een persoonlijk verslag te doen van het toernooi. Overigens: op het moment van dit schrijven is aanmelding voor het Compact toernooi nog steeds mogelijk, de termijn sluit op vrijdag 23 dec om precies 24.00 uur. Dus kinderen maar natuurlijk vooral ouders ...!
Ik wens alle Paardensprongers veel succes en heel veel plezier op het Schaakfestival!
