maandag 27 juli 2015

Vlissingen 2015: wordt het Kasimdzhanov of ik?

Jarenlang nam bij ons het ONJK in Borne in de eerste week van augustus een centrale plek in in de zomer. Precies in dezelfde periode is er altijd het Hogeschool Zeeland schaaktoernooi, in de volksmond gewoon Vlissingen genoemd. De twee toernooien bijten elkaar nauwelijks. Het ene een jeugdtoernooi voor de allerjongsten tot en met de oudere jeugd, het andere een volwassenen toernooi met een zeer sterk deelnemersveld.

Toch, op een moment kom je voor een keuze te staan. In Borne speelde Eelke in de laatste twee edities om de topplaatsen in de C- en B- groep, inschrijving bij de A's - de oudste leeftijdsgroep - lag in de lijn van verwachting. Niettemin kozen we dit jaar voor Vlissingen. Een en ander ging niet gepaard zonder kleine sturing van zijn vader. Want om eerlijk te zijn - en niets ten nadele van het ONJK, een must voor elke jeugdschaker van elk niveau - na zoveel jaren wil je ook wel eens wat anders. En een voordeel van Vlissingen is dat je je als schaakvader ook onder de deelnemers kunt mengen.

De formule van het HZ toernooi wijkt af van die van bijna elk ander schaaktoernooi. Er is geen indeling in groepen naar niveau. Alle deelnemers, van jong tot oud en grootmeester tot huisschaker, treden aan in dezelfde competitie. Indeling is volgens het Zwitserse systeem. In de eerste ronde neemt de bovenste helft het op tegen de onderste helft, je wordt - zoals dat heet - naar boven ingedeeld (tegen veel sterkere speler) dan wel naar onderen (veel zwakkere). Het enige interessante aan ronde één zijn de paar verrassingen die zich ondanks de grote ratingverschillen toch elke keer voordoen: een remise behaald door de mindere speler is al opvallend, winst een kleine sensatie.

Eelke en ik hebben ons al vroeg aangemeld. Op 12 juni zag de deelnemerslijst gesorteerd op rating er uit als hieronder. Bovenaan een rijtje (internationale) grootmeesters, ruim aangevoerd door een speler met een rating als enige boven de 2700 en nummer 40 van de wereldranglijst: Rustam Kasimdzhanov uit Oezbekistan. Met een rating van 1390 (toch wel een droom van vele jonge jeugdspelertjes) is er voor mij niet meer weggelegd dan de laatste plaats, op dat moment nummer 107. Ik zei al: het deelnemersveld in Vlissingen is sterk ...





Eelke staat op positie 53 precies in het midden van de lijst. Rond het midden blijft het tot het laatste moment onzeker hoe de eerste ronde er voor jou uitziet. Tref je een tegenstander uit de kop van het klassement, in dit geval een bekende grootmeester, sowieso een fantastisch vooruitzicht waarbij ook nog eens niemand je kan beletten te fantaseren over een droomresultaat? Of wordt het iemand uit de staart van het veld wat een walk-over zou moeten zijn? Natuurlijk, grote kans dat het iemand anders wordt, maar toch: Eelke's eerste tegenstander kan Kasimdzhanov zijn, maar net zo goed zijn eigen vader. Dus Kasimdzhanov of ik!

Oud-wereldkampioen Rustam Kasimdzhanov

In één adem genoemd worden met de grootheid Kasimdzhanov is een kans die ik me niet wil laten ontnemen. Want hoe je het ook wendt of keert, dat is Kasimdzhanov: een grootheid. Weliswaar zal de naam bij het algemene publiek geen blijk van herkenning geven. En zelfs bij menig schaakinsider zal er niet meteen lichtje gaan branden. Bij genoeg anderen daarentegen wel. Rustam Kasimdzhanov namelijk heeft zich ooit mogen kronen tot wereldkampioen schaken!

In 1993 vond er onder aanvoering van toenmalig wereldkampioen Gary Kasparov met zijn PCA een afscheiding plaats van de wereldschaakbond FIDE. Gedurende meer dan 10 jaar organiseerden twee bonden of afgeleiden daarvan matches, toernooien en onbegrijpelijke cyclussen met als inzet een eigen titel van wereldkampioen. Tot herenigingsmatches aan toe, of liever gezegd aanzetten daartoe. Voor een normale sterveling was het niet te volgen. Het duurde tot 2006 voordat de schaakwereld weer onder één (FIDE) paraplu verenigd werd en er slechts één wereldkampioen was.

In 2004 werd een van de laatste kampioenschappen gehouden waarin van FIDE zijde de wereldtitel via een knock-out competitie op het spel stond. Met een knock-out formule dacht men modern bloed in het schaken te pompen, maar het lag aan grote kritiek bloot omdat de uitkomst vaak als een loterij werd gezien. In 2004 was er net zoveel opwinding over de kortere bedenktijd die de schakers voor hun partijen kregen toebedeeld. Meest opmerkelijk aan het toernooi was echter de locatie: het evenement vond plaats in Tripoli, de hoofdstad van Libië, waar dictator Khaddafi op dat moment al aardig op weg was naar de totale krankzinnigheid maar in FIDE voorzitter Iljoemzjinov, ook een zeer bedenkelijke snoeshaan, een bondgenoot vond.

Hoe het ook zij: het was de als 28-e(!) geplaatste Rustam Kasimdzhanov die in het toernooi van 2004 boven kwam drijven als winnaar. En daarmee wereldkampioen. Saillant detail één: een klein jaar daarvoor was Kasimdzhanov (overigens een vriendelijk ogend schaker die niets van doen heeft met twee voornoemde lieden) winnaar geworden van het HZ toernooi in Vlissingen. Na 12 jaar keert hij dus terug naar een plek die hem kennelijk veel geluk brengt. Detail twee: nummer twee op de huidige deelnemerslijst van Vlissingen, veelvoudig Nederlands kampioen Loek van Wely - ook geen oneervolle tegenstander trouwens om tegenover plaats te nemen - stond in het WK toernooi van 2004 met één ratingpunt minder pal achter Kasimdzhanov als 29-e geplaatst. Met enige goede wil zou men kunnen stellen dat sinds Max Euwe geen Nederlandse schaker ooit zo dicht bij de titel van wereldkampioen is geweest ... Voor wie meer wil weten over dat toernooi zie deze link.

De deelnemerslijst van Vlissingen is op het moment van schrijven met 234 namen bijna aangegroeid tot het maximum van 250. Kasimdzhanov is nog steeds de lijstaanvoerder en daar zal ook geen verandering meer in komen. Ik ben gestegen naar de een na laatste positie, de rode lantaarn heb ik kunnen overdragen aan een ratingloze schaker. Eelke staat enkele plaatsen boven het midden en een indeling naar beneden lijkt voor hem het meest waarschijnlijk.

Er is echter nog plaats voor nieuwe aanmeldingen, er zullen afvallers zijn en misschien doen ratingwijzigingen per 1 augustus de volgorde nog danig veranderen. Alles blijft mogelijk en het zal tot minder dan een uur voor aanvang duren eer we het echt weten.

Naschrift 9-08-2015: 
Bij aankomst voor de eerste ronde stond Kasimdzhanov plotseling niet meer op de deelnemerslijst vermeld. Geruisloos was zijn naam vervangen door een andere blikvanger, de populaire Georgiër Baadur Jobava, die het toernooi inderdaad won. Eelke en ik scoorden samen 8 ½ uit 18, ruim  boven onze posities op de aanvangslijst. Het toernooi was goed, de camping uitstekend, het weer fraai en Zeeland prachtig. Wij kijken alweer uit naar volgend jaar.




woensdag 1 juli 2015

De musical

Is er bij je kind nog een leven naast het schaken? Zeker wel. Gisteravond kregen we daarvan een indrukwekkend staaltje voorgeschoteld.

Als je 12 jaar bent en het einde van het schooljaar nadert betekent dat de afsluiting van een belangrijke episode in je leven. Meer dan vroeger gaat die gebeurtenis met heel wat toeters en bellen gepaard. Van mijn eigen afscheid van de lagere school herinner ik me alleen een schoolfuifje, ook niet misselijk trouwens - zeker in die tijden: de eerste schreden op de dansvloer, op de tonen van Who'll stop the rain, toentertijd hitsingle van Creedence Clearwater Revival (kunt u precies achterhalen met welk een oude vader u te maken heeft) en als ik mij niet vergis werd er bij het laatste nummer zelfs geschuifeld ...

Het is mij duister hoe en wanneer tussen toen en nu de traditie ontstaan is, maar heden ten dage wordt op elke Nederlands basisschool het sluitstuk van groep 8 gevormd door de opvoering van een kindermusical. De voorbereiding gaat aan ons voorbij, we krijgen er thuis praktisch niets over te horen. Op dinsdag is het zover. In de ochtend de generale repetitie, na de middag een optreden voor de lagere groepen en 's avonds de 'echte' voor ouders en andere familieleden. Eelke trekt al bij het opstaan een bermuda zwembroek en tropen hemdje aan. Hij wil er niet meer over kwijt dan dat het bij zijn rol hoort. Het wordt een zomerse dag, dat kan niet beter: van omkleden houdt meneer niet, aan zijn lijf geen polonaise, ideaal dus.

Musical 'Het dak eraf!' opgevoerd door groep 8 A van de Nassauschool, Groningen, juni 2015.

Vanaf het moment dat in Het Heerenhuis de gordijnen van het podium opengaan en Vic ('hik') de Vogelverschrikker de voorstelling opent is duidelijk dat de kinderen de afgelopen maanden niet stil hebben gezeten. In de woning met een lekkend dak waarin de miljonairs club samen moeten leven met de daklozen trekken wethouder Lach-en-Traan, bestuursleden Griselda en Anastasia, doorgedraaide Tom, aannemer Diederik Nattigheid, Leonard Centjes, Surfer Dude, Walter de aan lager wal geraakte matroos, de Schotse veter-anen John en George, de 'slimme' hockeytweeling Cindy en Cinthia (immers samen een IQ van 140, "jij 60 en ik 60"), omaatjes Mopper, Bril en Krul, Boer Geert en nog vele andere typetjes in hoog tempo aan de toeschouwer voorbij. Natuurlijk, de een heeft meer tekst dan de ander. Maar elke leerling heeft een rol en voor een ieder is er een 'moment of fame' als hij of zij even vol in de spotlights staat.

De muziek is aanstekelijk, de inzet en overgave waarmee de spelers acteren, zingen en dansen onverminderd, de woordgrapjes uit de monden van de kinderen blijven vermakelijk. Het dak wordt gerepareerd, verliefdheden beantwoord of juist niet, maar de rode lijn die de miljonairs scheidt van de daklozen uiteindelijk geslecht. Vreemd is het wel: bij alle schaaksuccessen overkomt het me nooit, maar tijdens deze voorstelling pink ik zo nu en dan een traantje weg.

Hulde, hulde, hulde. In de eerste plaats aan de kinderen natuurlijk. Maar niet minder de leerkrachten en de school in het algemeen. Het laat maar weer eens zien dat niet alles vroeger beter was, juist omgekeerd.

Het leven gaat gewoon door ... Vorige week zijn wij een crowdfunding actie gestart met het oog op Eelke's deelname aan het WK jeugdschaak in Griekenland komend najaar. Er is al een mooi startbedrag opgehaald (waarvoor dank!), maar we zijn er nog lang niet. Doneren is mogelijk door te klikken op de foto rechtsboven van dit blog of via de volgende link: http://www.talentboek.nl/donatiedoelen/53-schaken/220-wk-jeugdschaak-griekenland/profile.