EEN SCHAAKDRAMA IN DRIE BEDRIJVEN

Schaakfestival Groningen, december 2013

Derde en laatste bedrijf. We schrijven ronde vijf. Mijn twee overwinningen heb ik laten volgen door evenzoveel nederlagen en ik sta weer met beide benen op de grond. De dag ervoor verloor ik van jeugdspeler Abe Algra, die met zijn snelle spel de indruk wekte de meeste van mijn zetten allang te hebben voorzien. Op deze laatste dag prijs ik me dan ook gelukkig met een tegenstander op leeftijd, Timon Bos. Ik weet inmiddels wie hij is. Die zo onopvallende heer die in de eerste ronde schuin tegenover mij zat, maar wel zo hard was in recordtijd te winnen van Quinten, al was mij niet duidelijk geworden hoe dat precies in zijn werk was gegaan. Hoe het ook zij, dit was een opgelegde kans het toernooi mooi af te sluiten.

De goden in de schaakhemel gingen er eens goed voor zitten. Ik, sukkel, had geen besef van het spelletje dat met mij werd gespeeld...

Lees over het onwrikbare bewijs van het bestaan van de schaakgoden in:

Oudjes de jongen nog net de baas

Traditiegetrouw barst het Schaakfestival Groningen pas echt los op tweede Kerstdag. De pakweg 200 schakers die de negenrondige Open competitie spelen en er al vier dagen op hebben zitten, worden vanaf vandaag vergezeld door een 150-tal Compact schakers die vijf ronden voor de boeg hebben. De vier laatste dagen zal trouwens de drukte het grootst zijn, omdat het aantal bye's dan minimaal is. Vanaf nu is er maar één opdracht voor elke Schaakfestival deelnemer: punten scoren!

63 jaar verschil tussen de 6 jarige Machteld van Foreest en Ruud Steenbergen
(Foto toernooisite)

Eelke speelt voor het eerst in een Open groep, de B. Zelf neem ik mijn vertrouwde plek in in de Compact D. In beide groepen vindt er vandaag een grootschalige confrontatie plaats tussen de volwassen schaker en de kindschaker, de oudjes tegen de jonkies. Zoals bekend neemt een groot aantal jeugdschakers deel aan het Schaakfestival, naar verhouding vooral in de onderste groepen. Het is onontkoombaar dat de ene jongere de andere ontmoet aan het schaakbord - minder boeiend want vaak kennen ze elkaar al door en door van het jeugdschaak.

Veel interessanter is het als het kind de oudere schaker treft. Vandaag was er in dat opzicht veel te genieten. Ik heb eens even geturfd en telde in de Open B van de twintig partijen acht ontmoetingen tussen oud en jong. De grens legde ik bij 16 jaar, een 17- of 18 jarige mag je een schaakvolwassene noemen. In de Compact D was de uitkomst nog veel frappanter: van de dertien wedstrijden liefst tien tussen de generaties!

Je bent dan natuurlijk benieuwd naar de resultaten. Welnu, ik zal de uitslag verklappen: die was 11-7 voor de oudjes. Had u gedacht dat de kinderen zouden winnen? Zoals vaak het geval is als op een schaakclub bij gelegenheid de kinderen het tegen de ouders opnemen en daar meestal de vloer mee aanvegen? Die vergelijking gaat echter volledig mank, immers veel van die ouders raken de schaakstukken zelden of nooit aan.

Op een echt schaaktoernooi ligt dat heel anders, de volwassenen noemen zich allen schaakspeler, niet zelden een doorgewinterde. Dat stelt de uitslag in een ander daglicht. Nog wat statistiek. Opgeteld bedraagt de leeftijd van de achttien kinderen 206 jaar. De achttien volwassenen stellen daar 937 jaar tegenover ... Bijna een factor vijf meer aan schaakervaring!

Joris Spanjer, die moeiteloos 64 jaar overbrugt
(Foto toernooisite)

Het grootste leeftijdsverschil zat tussen de 12 jarige Joris Spanjer en zijn 64 jaar oudere tegenstander Han Meijer. Inderdaad, Joris won. Dat laatste lukte de jongste deelnemer van het hele toernooi net niet. De 6 jarige Machteld van Foreest moest - nog even - haar meerdere erkennen in de meer dan tien keer zo oude Ruud Steenbergen.

11-7. Die uitslag bevestigt wat iedereen wel weet: de oudere toernooischaker doet het in de broek voor de jeugdschaker. Hoe groter het leeftijdsverschil en vooral hoe jonger het kind, des te groter is de zucht van verlichting die de volwassene heimelijk slaakt als hij de partij tot een goed einde heeft weten te brengen.

Vandaag nam ik de eerste horde. Ik won van een 16 jarige. Maar één zwaluw maakt nog geen zomer. Er zijn nog vier ronden te gaan. En wat erger is: de gemiddelde leeftijd van de Compact kinderen ligt rond de tien jaar. Ik hoop dat ik het droog houd ...

Vaders en zonen, schrijvers en schakers

(Oorspronkelijk gepubliceerd op de schaaksite, 23 dec 2013, zie hier)

Op onderstaande foto reiken Casper Schoppen en Eelke de Boer elkaar voor hun partij in de derde ronde van het Groninger Schaakfestival 2013 de hand.

De vaders, die het spel van hun zonen al lang de pet te boven gaat, kunnen slechts lijdzaam toezien bij het urenlange schaakgevecht dat de twee deze middag opvoeren. Het vijfde uur gaat in met een eindspel van een kale dame van Eelke tegen een toren, loper en drie pionnen van Casper. Het duurt nog eens een uur en in totaal zo’n 75 zetten voordat de laatste de materiële voorsprong heeft weten om te zetten in een overwinning.

Nog is het niet klaar. Samen met de aanwezige KNSB trainers wordt de partij nog eens dunnetjes overgedaan en slaat men het liefst de ene na de andere zijweg in. Ook hier hebben vader Casper en vader Eelke niets in te brengen.

Gelukkig hebben zij beide een eigen speeltje, een schaakblog: zie 'cessole' en 'schaakvaderverhalen'.

"One flew ..." op het Waling Dijkstra rapidtoernooi

Vandaag, zaterdag 30 november, namen Eelke en ik deel aan het Waling Dijkstra rapidtoernooi in de Tresoar, het Fries Historisch en Letterkundig Centrum te Leeuwarden, georganiseerd door de 166 jaar (citaat:) "jonge" schaakclub Philidor 1847. Het veld telde een zestigtal deelnemers, die gelijkelijk waren verdeeld over een A- en een B-groep.

In die laatste groep was ik met 4 punten uit 9 niet ontevreden. Natuurlijk gaf ik her en der de bekende cadeautjes, maar deze keer kreeg ik ze ook terug, en - nog belangrijker - wist deze zelfs te verzilveren. Eelke had het uiteraard aanmerkelijk zwaarder in de groep boven de 1800 ratinggrens, maar kwam toch uit op een keurige 3½ punt.

Onderstaande foto komt van de toernooisite, meteen de eerste uit het album van de A-groep (zie hier). Voordat u denkt dat het een shot is uit 'One flew over the cuckoo's nest', u weet wel, de beroemde psychiatrisch ziekenhuisfilm (uit 1975) met een briljante Jack Nicholson in de hoofdrol, maar evenzo onvergetelijk door de bonte verzameling van diens, altijd diep menselijke en dikwijls ontroerende, mede"patiënten" - neen, dit zijn de lieden waar Eelke met zijn 10 jaar dankzij zijn hoge rating tegenwoordig mee in schaakcompetitie is en voor wie hij zijn voetbalteam op de zaterdagmorgen in de steek laat ...

Is dit beeld misschien een antwoord op de vraag waarom het ene na andere goedbedoelde initiatief om de jeugd massaal aan het schaken te brengen steevast tot mislukking gedoemd lijkt? En, om helemaal eerlijk te zijn, als je dit ziet: moesten we daar misschien ook niet een kleín beetje blij om zijn? Jammerlijk is het natuurlijk wel: het zorgvuldig door de bijkans complete schaakwereld gepredikte nieuwe en frisse imago van de schaaksport na de wereldtitel van hunk Magnus Carlsen met een enkel plaatje naar de verdommenis geholpen - in één klap ben je weer terug bij af. Niettemin, wat een fantastische foto.

Begrijp mij goed, dit is geenszins respectloos bedoeld. Hoe zou ik durven? Links op de foto zien we de geachte Maarten Etmans uit het Friese Ferwert, die met zijn surplus van 64 levensjaren Eelke even hardhandig op zijn plaats zette. Om over de ander maar te zwijgen, dat is de in Duitsland woonachtige Rus Vladimir Epishin die voortdurend aan de eerste borden te vinden was, wat wil je ook: internationaal grootmeester en een FIDE rating van 2550!

Er is trouwens hoop. Meteen als ik op de site doorklik naar de volgende foto, stuit ik op het beeld hieronder. Commentaar overbodig. Behalve dan dat hiermee toch weer het unieke en de charme van diezelfde schaaksport aangetoond is; uitersten als daar zie je ze nergens.

Dit is Iozefina Paulet. Vrouwelijk grootmeester. Tegen haar speelde Eelke onderstaande opvallende partij.

Alle dank gaat uit naar fotograaf Eelke (what's in a name!) Heidinga. Hier een link naar alle foto's.